Oxaliplatin Ebewe چیست؟

Oxaliplatin Ebewe یک داروی شیمی‌درمانی از گروه پلاتین‌ها (Platinum-based Chemotherapy) است که ماده فعال آن اکسالاپلاتین می‌باشد. این دارو به صورت ویال تزریق وریدی عرضه می‌شود و یکی از اصلی‌ترین داروهای درمان سرطان روده بزرگ و راست‌روده (Colorectal Cancer) است. اکسالاپلاتین معمولاً در کنار داروهای دیگری مانند فلورواوراسیل (5-FU) و لوکوورین تجویز می‌شود.

این دارو توسط بسیاری از مراکز انکولوژی به عنوان یکی از داروهای استاندارد درمان سرطان در پروتکل‌های FOLFOX استفاده می‌شود و اثربخشی بالایی در افزایش طول عمر و کنترل تومور دارد.

مکانیسم اثر Oxaliplatin

اکسالاپلاتین با ایجاد پیوندهای متقاطع در DNA سلول‌های سرطانی، از همانندسازی صحیح DNA جلوگیری کرده و روند تقسیم سلولی را متوقف می‌کند.
اختلال ایجاد شده در DNA در نهایت به مرگ برنامه‌ریزی‌شده سلولی (Apoptosis) منجر می‌شود.

ویژگی‌های مهم مکانیسم اثر:

• ایجاد کراس‌لینک بین رشته‌های DNA

• توقف چرخه سلولی در مراحل حساس

• مختل کردن بازسازی DNA سلول

• افزایش آسیب اکسیداتیو

این مکانیسم‌ها باعث می‌شود اکسالاپلاتین در برابر تومورهایی که به دیگر داروهای پلاتینی مقاوم شده‌اند مؤثر باشد.

موارد مصرف Oxaliplatin Ebewe

1. سرطان کولون و رکتوم (Colorectal Cancer)

اصلی‌ترین کاربرد این دارو درمان سرطان‌های روده بزرگ است، چه در مراحل اولیه پس از جراحی و چه در مراحل پیشرفته.

2. سرطان کولورکتال متاستاتیک

در ترکیب با 5-FU و لوکوورین به عنوان رژیم FOLFOX برای کنترل تومورهای منتشر شده استفاده می‌شود.

3. استفاده در درمان کمکی پس از جراحی (Adjuvant Therapy)

برای جلوگیری از عود مجدد سرطان پس از برداشتن تومور اولیه کاربرد دارد.

ویژگی‌های دارویی و نحوه عرضه

• شکل دارویی: محلول تزریق یا پودر جهت رقیق‌سازی

• تزریق: داخل وریدی

• نیاز به خط وریدی مناسب

• قابلیت ترکیب با داروهای دیگر در یک پروتکل درمانی

دوز دارو بر اساس سطح بدن (BSA) بیمار تعیین می‌شود.

نحوه مصرف و دوز Oxaliplatin Ebewe

دوز معمول در اکثر پروتکل‌ها:

• 85 mg/m² هر دو هفته یک‌بار در ترکیب با رژیم FOLFOX

• تزریق وریدی طی 2 ساعت

• همراه با محلول گلوکز 5٪ (اکسالاپلاتین نباید با نرمال سالین مخلوط شود)

در بیماران با مشکلات کلیوی یا کبدی ممکن است نیاز به کاهش دوز وجود داشته باشد.

فارماکوکینتیک

• جذب: تزریق مستقیم وریدی

• اتصال بالا به پلاسما

• متابولیسم: غیرآنزیمی و آهسته

• دفع: عمدتاً از طریق کلیه

• نیمه‌عمر طولانی
  به دلیل دفع کلیوی، بیماران با نارسایی کلیه باید با دوزهای تنظیم‌شده درمان شوند.

عوارض احتمالی Oxaliplatin Ebewe

عوارض شایع

• نوروپاتی محیطی (بی‌حسی، گزگز، حساسیت به سرما)

• تهوع و استفراغ

• اسهال

• کاهش اشتها

• خستگی

• کاهش گلبول‌های سفید (Neutropenia)

نوروپاتی القاشده توسط سرما

علامت مشهور اکسالاپلاتین است. بیمار در تماس با اشیاء سرد دچار شوک عصبی یا درد شدید می‌شود. معمولاً طی چند روز بعد از درمان کاهش می‌یابد.

عوارض مهم و جدی

• نوتروپنی شدید

• کم‌خونی یا کاهش پلاکت

• اسپاسم حنجره یا دشواری تنفس

• واکنش حساسیتی

• آسیب کلیوی

• اختلالات الکترولیتی

پایش کامل آزمایش خون و بررسی وضعیت عصبی در هر دوره درمان ضروری است.

موارد منع مصرف

• حساسیت شدید به ترکیبات پلاتین

• نارسایی شدید کلیوی

• بارداری (مگر در شرایط خاص)

• شیردهی

در بیماران با سابقه واکنش شدید به داروهای مشابه (Carboplatin یا Cisplatin) باید با احتیاط استفاده شود.

تداخلات دارویی

اکسالاپلاتین ممکن است با داروهای زیر تداخل داشته باشد:

• داروهای نفروتوکسیک

• داروهای نوروتوکسیک (مانند وینکریستین)

• ضدانعقادها

• واکسن‌های زنده

• داروهای مؤثر بر الکترولیت‌ها

تمام داروها و مکمل‌های مصرفی باید به پزشک اطلاع داده شود.

نکات مهم برای بیمار

• در زمان درمان از نوشیدن مایعات و غذاهای سرد خودداری کند

• استفاده از دستکش هنگام لمس اشیاء سرد

• در صورت مشاهده علائم عفونت فوراً اطلاع دهد

• مراقبت از سلامت دهان برای جلوگیری از زخم دهانی

• پرهیز از تماس با افراد بیمار به دلیل کاهش ایمنی

نحوه نگهداری

• نگهداری در دمای استاندارد

• محافظت از نور مستقیم

• عدم یخ‌زدگی

• نگهداری دور از دسترس کودکان

پس از رقیق‌سازی طبق پروتکل باید در مدت محدود مصرف شود.

مزایای Oxaliplatin Ebewe

• یکی از مؤثرترین داروها برای درمان سرطان کولورکتال

• توانایی مقابله با مقاومت دارویی نسبت به سایر پلاتین‌ها

• قابل استفاده در ترکیب با چندین پروتکل استاندارد

• اثربخشی اثبات‌شده در افزایش بقا

• تحمل‌پذیری مناسب در بسیاری از بیماران

این دارو یکی از ارکان اصلی شیمی‌درمانی مدرن است.

سوالات پرتکرار

آیا Oxaliplatin باعث بی‌حسی دست و پا می‌شود؟

بله، نوروپاتی یکی از عوارض شایع است و معمولاً با تماس با سرما شدت می‌گیرد.

آیا در طول دوره درمان باید نوشیدنی‌های گرم مصرف کنم؟

ترجیحاً از نوشیدنی‌ها و غذاهای سرد پرهیز شود.

آیا این دارو باعث ریزش مو می‌شود؟

احتمال ریزش مو نسبت به بسیاری از داروهای شیمی‌درمانی کمتر است.

آیا درمان با اکسالاپلاتین طولانی‌مدت خطرناک است؟

درمان طولانی ممکن است نوروپاتی دائمی ایجاد کند، بنابراین پزشک وضعیت بیمار را مرتب بررسی می‌کند.

جمع‌بندی

Oxaliplatin Ebewe یکی از مهم‌ترین داروهای شیمی‌درمانی در درمان سرطان روده بزرگ و راست‌روده است و معمولاً در رژیم FOLFOX تجویز می‌شود. این دارو با ایجاد اختلال در DNA سلول‌های سرطانی، تکثیر تومور را مهار می‌کند.
اگرچه عوارض نورولوژیک و خونی ممکن است رخ دهند، اما با پایش مناسب قابل مدیریت هستند.
اکسالاپلاتین نقش کلیدی در بهبود بقا و کنترل بیماری در بیماران مبتلا به سرطان کولورکتال دارد.