یوندلیس 1 میلی‌گرم (YONDELIS 1 mg IV Vial) چیست؟

YONDELIS (ترابکتدین – Trabectedin) یک داروی ضدسرطان بسیار تخصصی است که به صورت ویال تزریق وریدی عرضه می‌شود. این دارو به‌طور گسترده برای درمان سارکوم بافت نرم (Soft Tissue Sarcoma) و سرطان تخمدان عود کرده مورد استفاده قرار می‌گیرد.

یوندلیس در ابتدا از یک موجود دریایی به نام Ecteinascidia turbinata استخراج شد و امروز به صورت صنعتی تولید می‌شود. این دارو یکی از مهم‌ترین درمان‌ها برای بیماران مبتلا به سارکوم‌های پیشرفته است، خصوصاً افرادی که به داروهایی مانند دوکسوروبیسین یا ایفوسفامید پاسخ نداده‌اند.

مکانیسم اثر YONDELIS

ترابکتدین با چندین مکانیسم قوی، سلول‌های سرطانی را هدف قرار می‌دهد:

• اتصال مستقیم به DNA و ایجاد اختلال در ساختار ژنتیکی

• مهار رونویسی ژن‌های مرتبط با رشد تومور

• جلوگیری از ترمیم DNA سلول‌های سرطانی

• مهار تکثیر سلول‌های بدخیم

• تأثیر بر میکرو محیط تومور و کاهش التهاب اطراف تومور

این ترکیب از مکانیسم‌ها موجب می‌شود Yondelis یکی از داروهای مهم در درمان تومورهای بافت نرم باشد.

موارد مصرف Yondelis 1 mg

1. سارکوم بافت نرم (Soft Tissue Sarcoma)

در بیمارانی استفاده می‌شود که به درمان‌های اولیه پاسخ نداده‌اند یا بیماری پیشرفت کرده است.
به‌خصوص در انواع زیر مؤثر است:

• لیومایوسارکوما (LMS)

• لیپوسارکوما (LPS)

2. سرطان تخمدان عود کرده

در ترکیب با دوکسوروبیسین لیپوزومال برای درمان سرطان تخمدان که پس از چند دوره درمان بازگشته باشد، استفاده می‌شود.

ویژگی‌های دارو و نحوه عرضه

• شکل دارویی: ویال پودر برای تزریق وریدی

• مقدار: 1 میلی‌گرم ترابکتدین

• نیازمند رقیق‌سازی با محلول نرمال‌سالین

• تزریق تنها توسط پرسنل متخصص و در مراکز مجهز انجام می‌شود

این دارو اغلب به صورت تزریق طولانی (معمولاً 24 ساعته) تجویز می‌شود.

نحوه مصرف و دوز Yondelis

دوز دارو بر اساس سطح بدن بیمار (BSA) و وضعیت بالینی تعیین می‌شود.
رژیم معمول درمانی:

• برای سارکوم بافت نرم:
  1.5 mg/m² به صورت تزریق وریدی طی 24 ساعت، هر 3 هفته یک‌بار

• برای سرطان تخمدان (در ترکیب با داروی دیگر):
  دوز کاهش یافته (معمولاً 1.1 mg/m²)، هر 3 هفته یک‌بار

دارو باید از طریق کاتتر مرکزی تزریق شود و پایش بیمار در طول تزریق ضروری است.

فارماکوکینتیک

• جذب: تزریق مستقیم داخل ورید

• متابولیسم: عمدتاً کبدی (CYP3A4)

• دفع: بیشتر از طریق صفرا

• نیمه‌عمر: طولانی، با اثر ماندگار

به دلیل متابولیسم کبدی، بیماران با مشکلات کبدی نیازمند تنظیم دقیق دوز هستند.

عوارض احتمالی Yondelis 1 mg IV Vial

عوارض شایع

• تهوع و استفراغ

• خستگی شدید

• کاهش گلبول‌های سفید (Neutropenia)

• کاهش پلاکت‌ها

• درد عضلانی

• بی‌اشتهایی

• کم‌خونی

عوارض مهم و قابل توجه

• افزایش آنزیم‌های کبدی (هپاتوتوکسیسیتی)

• آسیب عضلانی (Rhabdomyolysis)

• نوتروپنی شدید

• واکنش‌های محل تزریق

• عفونت‌های جدی

به همین دلیل پایش خون، آنزیم‌های کبدی و عملکرد کلیه در هر دوره درمان ضروری است.

موارد منع مصرف

• حساسیت به ترابکتدین

• نارسایی شدید کبدی یا کلیوی

• عفونت فعال و کنترل‌نشده

• تعداد کم سلول‌های خونی قبل از شروع درمان

• مصرف همزمان واکسن‌های زنده

در دوران بارداری و شیردهی کاملاً ممنوع است.

تداخلات دارویی

یوندلیس با داروهای زیر تداخل دارد:

• داروهای مهارکننده CYP3A4

• داروهای القاکننده CYP3A4

• داروهای کاهنده ایمنی

• آنتی‌بیوتیک‌ها و ضدویروس‌های خاص

• داروهای مؤثر بر کبد

مصرف الکل و گیاهان دارویی فعال مانند خارمریم (که بر کبد اثر دارند) باید با احتیاط انجام شود.

توصیه‌های مهم برای بیمار

• آزمایش خون قبل از هر دوره درمان

• نوشیدن مایعات کافی برای محافظت از کلیه‌ها

• اطلاع فوری در صورت تب یا علائم عفونت

• پیشگیری از تماس با افراد بیمار

• مراقبت از کاتتر وریدی

• خودداری از بارداری تا چند ماه پس از پایان درمان

این دارو بسیار تخصصی است و نیاز به مراقبت دقیق دارد.

نحوه نگهداری Yondelis

• نگهداری در دمای یخچال (بین 2 تا 8 درجه)

• دور از نور مستقیم

• دور از دسترس کودکان

• استفاده بلافاصله پس از رقیق‌سازی طبق پروتکل پزشکی

مزایای اصلی Yondelis 1 mg

• اثربخشی بالا در سارکوم‌های نادر و مقاوم

• گزینه درمانی ارزشمند برای بیماران با تومورهای پیشرفته

• اثرات قابل اثبات در سرطان تخمدان عود کرده

• مکانیسم اثر چندگانه و بسیار قدرتمند

این دارو یکی از پرکاربردترین درمان‌ها در حوزه سارکوم است.

سوالات پرتکرار

آیا Yondelis باعث ریزش مو می‌شود؟

ریزش مو ممکن است رخ دهد اما معمولاً خفیف‌تر از برخی داروهای شیمی‌درمانی است.

تزریق 24 ساعته چرا لازم است؟

برای کاهش عوارض و افزایش اثربخشی، یوندلیس باید آهسته وارد بدن شود.

آیا می‌توان درمان را متوقف کرد؟

فقط با نظر پزشک. توقف ناگهانی ممکن است اثربخشی درمان را کاهش دهد.

آیا درمان با یوندلیس خطرناک است؟

در دست‌های متخصص ایمن است، اما نیاز به پایش دقیق آزمایشگاهی دارد.

جمع‌بندی

YONDELIS 1 mg IV Vial یک داروی قدرتمند ضدسرطان با ماده فعال ترابکتدین است که در درمان سارکوم بافت نرم و سرطان تخمدان عود کرده کاربرد دارد. این دارو به صورت تزریق وریدی طولانی‌مدت استفاده می‌شود و با مهار DNA و مسیرهای تکثیر سلولی، رشد تومور را مهار می‌کند. مصرف آن باید تحت نظر پزشک متخصص انکولوژی و همراه با پایش دقیق آزمایشگاهی باشد.